"Ju? wiem, jak chc? zosta? pochowany" - powiedzia? Joachim w Rzymie. - "Jak Cezar - w z?otej urnie na szczycie dwudziestometrowego obelisku". Obelisk, który Joachima tak zainspirowa?, stoi na Placu ?wi?tego Piotra. Cesarz Kaligula sprowadzi? go z Egiptu i kaza? ustawi? w cyrku. Obelisk sta? tam 1500 lat, a potem na rozkaz papie?a Sykstusa V ustawiony zosta? przed Bazylik? ?w. Piotra. Urn? z prochami Cezara przeniesiono do muzeum.

Obeliski s? w ogóle najstarszymi budowlami Rzymu. Przed nasz? er? sta?y par?set lub par? tysi?cy lat w Egipcie. Rzymianie rabowali je i przewozili przez Morze ?ródziemne. Teraz na jego dnie spoczywa pewnie wiele takich obelisków. Ustawiano je dla uczczenia kolejnych w?adców imperium. A potem w?adcy chrze?cija?scy przejmowali je w spadku, dla uczczenia samych siebie.

Przez 800 lat przed nasz? er? i 500 lat naszej ery, to znaczy przez 1300 lat, miasto Rzym liczy?o milion mieszka?ców. Po rozpadzie imperium, najazdach plemion germa?skich i po?arach Rzym podupad? i przez nast?pne par?set lat zamieszkiwa?o go tylko 15 tysi?cy ludzi. Potem, wraz ze wzrostem znaczenia papiestwa, przybywa?o te? i mieszka?ców, którzy budowali nowe ulice, domy, budynki u?yteczno?ci publicznej i ko?cio?y. Korzystali przy tym z materia?ów, których w mie?cie by?o pe?no: w ?wi?tyniach, termach, cyrkach, teatrach i domach mieszkalnych. Z rozebranych cegie?, p?yt marmurowych, ozdób, budowano nowe domy. Dzi? wi?c w antycznej dzielnicy rz?dowej Forum Romanum ogl?da? mo?na tylko resztki ruin, których nie zd??ono wykorzysta?. W ca?ym mie?cie napotyka si? ci?gle na ruiny budowli, stoj?ce troch? "bez sensu" mi?dzy zwyk?ymi domami.

Na szcz??cie cz??? budowli z czasów rzymskich uchowa?a si? - a to z powodu wygodnictwa ludzi. ?atwiej jest bowiem wybudowa? dom na istniej?cych ju? fundamentach, ni? budowa? go od pocz?tku.

A co powiedzie?, gdy "fundamenty" maj? wysoko?? dwóch pi?ter?! Tak pomy?la?y w ?redniowieczu rodziny Fabi, Savelli i Orsini - i rozpocz??y budow? jakby od trzeciego pi?tra, "na wierzchu" teatru Marcellusa. Przez to ich dom sta? si? bezpieczn? twierdz? obronn? i osta? si? do naszych czasów.

Ko?ció? Santa Maria degli Angeli znajduje si? w antycznym tepidarium - cz??ci term, przeznaczonej do pluskania si? w letniej wodzie. Na pierwszy rzut oka ko?ció? ten wydaje si? bardzo "nowoczesny" i nasuwa przypuszczenie, ?e powsta? w XX wieku. Ale nie - to Micha? Anio? zaprojektowa? go ju? w XVI wieku!

A oto piramida Cestiusa. Zbudowa? on j? sobie jako grobowiec w 12 r. przed nasz? er?. Praktycznie my?l?cy budowniczowie murów miejskich wykorzystali stoj?c? tu piramid? i w??czyli j? do murów, oszcz?dzaj?c w ten sposób par? metrów sze?ciennych cegie?. Innych przyk?adów takiego "recyclingu" jest wiele.